Onvermoeilijk

Geschiedkundige Bijdragen over de voogdij van Molle, door TH.-Ign. WELVAARTS, prior-archivaris der Abdij van Postel-Molle. Turnhout, J. Splichal, 1891, 8o, met 4 platen.

De eerw. heer Welvaarts is een onvermoeilijke werker: het eene geschiedkundig schrift volgt het andere op, door hem geleverd, alle van belang voor de kerkelijke en burgerlijke geschiedenis van het Kempenland. Thans hebben wij een boek van ruim 120 bl. over de voogdij van Mol, of Molle, door velen nog, zonder redens Moll geschreven. Ook hier vindt men eenen schat van aanteekeningen en opmerkingen aangaande oude wetten, oude gebruiken, oude instellingen en wat dies meer. Zal men gelooven dat het dorp Mol in de eerste jaren der XVIIe eeuw eene bloeiende rederijkerskamer bezat, die nagenoeg twee honderd jaren stand hield? - Niet alleen voor de genoemde gemeente, maar ook voor Postel, Millegem en eenige bijgelegen gehuchten en parochiën biedt het werk van den eerw, heer Welvaarts belang aan.

Nog verdienstelijker is, van denzelfden  schrijver, de Geschiedenis van Bladel en Netersel, naar de archieven van Postel's abdij, insgelijks door platen opgeluisterd en in 1890 bij Beersmans, te Turnhout, verschenen. Men heeft hier de opkomst en ontwikkeling eener Noord-Brabantsche gemeente, dagteekenende van de Xe eeuw, begiftigd met vrije instellingen tot bevordering van handel en nijverheid, met een schuttersgilde, en eene schepenenbank voor het oefenen van wet en justitie. Al het merkwaardige, dat over het verledene van Bladel in zijnen huidigen toestand gezegd kan worden, is hier methodisch vereenigd en klaar, in eene goede taal, uiteengezet.

De tekst is opgehelderd door vier handmerken, een zegel, zeven fac-similes en twee kaarten, al met groote zorg op steen gegraveerd.

In het kort [...] deze twee uitgaven strekken tot eere aan den geleerden en wakkeren schrijver, van wien men nog tal andere historische bijdragen over het Kempenland te gemoet mag zien. D.*

Die hoop bleek ijdel: Welvaarts overleed nog geen jaar later:

Theodoor Ignatius Welvaarts.

DE aloude en beroemde abdij van Premonstreit te Postel heeft een groot verlies ondergaan door het afsterven van haren hierbovengenoemden Prior. 

De E.H. Welvaarts was den 20 Juni 1840 geboren te Schijndel, waar hij het lager onderwijs genoot. Op twaalfjarigen ouderdom ging hij over tot het seminarie van St. Michiels-Gistel, en zeven jaren later, nl. in '59, voltooide hij zijne humaniora in het gymnasium te Gemert, verbleef eenigen tijd bij de Jezuïeten te Ravenstein en trad in het klooster van Premonstreit te Postel-Molle, waar hij in '65 de kleine en in '68 de groote geloften aflegde. In '70 te Mechelen priester gewijd, werd hij in '73 bibliothecaris zijner abdij. Later voegde hij er het ambt van archivaris bij. Tweemaal werd hem de belangrijke bediening van novicenmeester toevertrouwd. In '86 volgde hij den Eerw. Heer Pironet op als Prior der abdij. Sedert '86 was hij ook leeraar van de H. Schrift, en sedert '89 gaf hij nog tevens den leergang van wijsbegeerte, waarmede hij reeds vroeger eene eerste maal was belast geweest. 

De E.H. Welvaarts was een onvermoeibare werker, een ieverige opzoeker en een talentvolle schrijver. Het ware schier onmogelijk al zijne werken hier aan te duiden. 

Als dichter heeft hij eenige proeven geleverd die niet zonder verdienste zijn. Doch zijne grootste waarde ligt in zijne oudheidkundige schriften en geschiedeniswerken. Zoo schreet hij in '80 de Geschiedenis der adbdij van Postel, naar hare archieven, met platen. - Later, de Geschiedenis van Correndonck, die van den Prelaat I. Van den Broeck. van Molle, Bladel, Netersel; Postel's Biographisch Woordenboek, enz. enz. 

Hij was een der ieverigste medewerkers van het Belfort, dat in hem een zijner beste medeopstellers verliest, schreef in de Dietsche Warande, De Katholiek, Rond den Heerd, 't Jaarboek van 't Davidsfonds, het Kempisch Museum, en talrijke andere bladen en tijdschriften.**

* Uit: Het Belfort, jrg. 7 (1892), dl. 1, p. 360-361

** Uit: Het Belfort, jrg. 8 (1893), dl. 1, p. 87-88. Het Belfort was wat laat met zijn In Memoriam. Welvaarts overleed al in december 1892 (Tilb. Crt., 22 dec.):

De vrienden van geschiedenis en oudheden zullen met leedwezen vernemen dat de weleerw. heer Th. Ign. Welvaarts, prior en bibliothecaris der abdij van Postel, aldaar aan eenen onvoorzienen dood is overleden. De prior en bibliothecaris van Postel's abdij was een der ijverigste medewerkers van het Kempisch Museum en was om zijne talrijke schriften over de Kempen algemeen bekend. De weleerw. heer Welvaarts was slechts 53 jaar oud, was 23 jaar priester en had 28 jaar kloosterleven. Veel deed hij om zijn geliefde abdij op geschiedkundig gebied in haren vroegeren luister te herstellen en welsprekend deed hij uitschijnen hoe onze kloosters in de middeneeuwen, hoe het voormalige Godshuis van Postel, de toevluchtsoorden waren van ongelukkigen, verlatenen en behoeftigen.