Apologetiek

Onder de boeken waarvan ik me nog altijd niet heb kunnen ontdoen, bevinden zich sinds jaar en dag de twee delen Oostersch Leven van dominee H. Th. Obbink (Herman Theodorus, 1869-1947), in 1914 uitgegeven door de bekende uitgeverij Callenbach te Nijkerk. "Wie den Bijbel leest, stuit, zoowel in het Oude- als in het Nieuwe Testament", aldus Obbink, "herhaaldelijk op zegswijzen en beeldsprakige uitdrukkingen die niet alleen vreemd aandoen, maar ook die zonder nadere verklaring eenvoudig onverstaanbaar zijn." Met zijn deeltjes Oostersch Leven wilde hij de bijbellezer te hulp komen en achtergrondinformatie verschaffen over het leven van alledag en de "kultuur-toestanden" in het oude Palestina. Zo ongeveer naar het voorbeeld van James Neil, die jarenlang "als Oosterling" in Palestina had geleefd en daarover had geschreven in zijn Everyday life in the holy land, zij het dat Obbink minder "apologetisch" wilde zijn, want hij stond "met apologetiek op niet te besten voet". Wat hij daarmee bedoelde, zal de tijdgenoot wel beter begrepen hebben dan ik nu.


De gekleurde platen die het vertrekpunt zijn van elk van Obbinks uiteenzettingen - met titels als: Woestijnbewoners, Interieur van een Fellahwoning, Herder en Schapen en Een ploeger bij Nazareth, al schuwde hij ook niet de leefwerelden van Een Danseres en De Harem - waren wel kopieën van die uit Everyday life.

Op de boekenmarkt in Tilburg heeft iemand me eens verteld dat de twee delen Oostersch Leven bij hem thuis op het dressoir stonden. Sindsdien stel ik me voor dat ze in heel protestants Nederland op het dressoir hebben gestaan. Misschien is dat wat kort door de bocht.


H. Th. was in de jaren dertig een nationale bekendheid, niet zozeer vanwege zijn bijbelvertalingen en theologische publicaties, als wel omdat hij hofprediker was en Juliana en Bernhard in de echt had verbonden. Op 5 september 1937 bevestigde hij dominee van der Mast als predikant van de Hervormde Gemeente Hoogeloon-Eersel, die waarschijnlijk in Utrecht bij hem gestudeerd had. In het kleine kerkje in Eersel maakten ook hun opwachting: dominee Wierts van Coehoorn (Bladel), tot dan consulent, dominee Vrijlandt (Veldhoven), dominee Bloemendaal (Budel), dominee F.M. Muller (Eindhoven), dominee J.N. van ter Heijden (id.) en dominee Pelinck ter Haseborg (Helmond), ongetwijfeld de grootste concentratie van protestants-christelijke godgeleerdheid sinds mensenheugenis, hier in de Kempen.


H. Th. sprak naar aanleiding van Johannes 20:21: "Jezus dan zeide wederom tot hen: Vrede zij ulieden, gelijkerwijs Mij de Vader gezonden heeft, zende Ik ook ulieden." (vers 22 vervolgt: "En als Hij dit gezegd had, blies Hij op hen en zeide tot hen: Ontvangt den Heiligen Geest").  


Bij de dienst was ook burgemeester Panken aanwezig, "die hoewel R.C. niet nalaten kon zijne belangstelling te toonen".