Godfather

Het leven van de Bergeijkse architect Jos Franken ging niet altijd over rozen. In het voorjaar van 1978 komt hij met het zoveelste aangepaste plan voor de uitbreiding van gemeenschapshuis Den Tref in Hapert. Zes jaar nu al, sleept de zaak zich voort en Franken is er van het begin af aan bij betrokken. Conform de wens van het college levert hij er ook een begroting bij. B&W oordelen die (hoewel 40% hoger dan de vorige) "aan de krappe kant". Franken werpt tegen dat het feitelijk pas mogelijk is een realistische begroting op te stellen als er een concreet bestek ligt met bijbehorende tekeningen en zover is men nog niet. Wat volgt, doet een beetje denken aan The Godfather: "Na enige discussie over en weer ziet de architect toch kans om op korte termijn nog vóór het gereedkomen van het bestekplan een meer realistische begroting op te maken."

Wringer op de mandibak. De eerste inrichting van de V.G.L.O.-school in Hapert

Van de week stonden er een paar foto's met oud-leerlingen van de voormalige Hapertse V.G.L.O.-school in de Facebook-groep. Reden om alles wat ik daarvan weet eens op een hoop te gooien. Een rommeltje dat ik misschien beter nog even in portefeuille had gehouden maar vooruit.

De onderwijsvorm Voortgezet Gewoon Lager Onderwijs is ontstaan na een wetswijziging in 1942 toen de leerplicht werd verlengd van 12 naar 14 jaar.* Het V.G.L.O. werd weer afgeschaft in 1968 bij de invoering van de Mammoetwet. Het heeft dus niet lang bestaan, het was een noodmaatregel om het probleem van die twee jaar extra op te lossen.

Hoewel ik nog nergens heb gelezen dat het V.G.L.O. uitsluitend voor meisjes bestemd was, lijken er in de praktijk toch echt wel alleen maar meisjes op te hebben gezeten.

In Hapert heeft het tot 1955 geduurd voordat er een V.G.L.O.-school kwam. Uit de stukken valt op te maken dat men bij ons het probleem van de twee jaar extra vóór die tijd heeft proberen op te lossen door op de (lagere) meisjesscholen een 7e en 8e klas in te bouwen. Ook gingen er meisjes naar de Huishoudschool in Eersel, waaronder Willemijntje van Heijst  in 1949, over wie ik hier eerder schreef. Mogelijk gingen sommige naar Bladel waar ook een V.G.L.O.-school was, al weet ik zo gauw niet vanaf wanneer.

Dat was allemaal maar behelpen. Als de Inspecteur van het Lager Onderwijs in maart 1952 informeert of de school nog wel nodig is, schrijft iemand op het gemeentehuis in de kantlijn: "zeer zeker dringend nodig. Met klem verzoeken de stichting van deze school te willen bevorderen."

Contemporaine onderwijskundigen plachten het V.G.L.O. nogal eens weg te zetten als een "parkeerstudie die tot niets opleidde"** De Huishoudscholen overigens ook hoewel dat wél formele beroepsopleidingen waren. Het verschil tussen beide was niet groot. Al die meisjes moesten ineens nog twee jaar door en wat moest je ze anders leren dan... huishouden.***

De Hapertse school was ook formeel een meisjesschool. De volledige benaming luidde Rooms Katholieke Meisjesschool voor Gewoon Voortgezet Lager Onderwijs. De school kreeg meteen - enfin meteen - een eigen pand aan de Provincialeweg 13, een nieuwbouwschool met drie lokalen, een leslokaal, een theorie-lokaal en een huishoudlokaal. De school is (denk ik) op 1 september 1955 in gebruik werd genomen.

Het schoolbestuur werd gevormd door de inderhaast - enfin inderhaast - opgerichte Maria Gorettistichting. Voorzitter was pastoor Zijlmans, secretaris ene Bierens.

Het was een streekschool. Als het al ironisch is dat jaren later in hetzelfde gebouw een protestantse school gehuisvest zou worden dan is het misschien nog wel ironischer dat ook dat een streekschool was. 

De school was voor meisjes uit Hoogeloon, Hapert en Casteren. Een c.a.-school.

Het gros van deze info is afkomstig uit het gemeentearchief en daar zit nooit alles in. Niet eens het leukste. Dat zit altijd ergens anders.**** Vaak bij of in de hoofden van particulieren of in archieven die alleen in theorie bestaan en als ze al bestaan niet in mijn woonkamer staan, zelfs niet in Bladel. Dus moet ik de raadpleging ervan altijd uitstellen tot een moment waarop ik tijd heb en van dat uitstel komt wel eens afstel.*****

Daarom alvast deze preview op ik weet nog niet wat.

De specificatie van de eerste inrichting op foto.

* Ik dacht dat het 1949 was maar het jaartal 1942 komt uit een betrouwbare bron dus het zal wel kloppen.
** José Eijf/Suzanne Hautvast: Een missie in de marge: Dochters van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart in Nederland en Indonesië 1911-2000, p. 131.
*** Ze leerden er overigens wel meer dan dat. Ook godsdienst en zingen. En aardrijkskunde.
**** In dit geval: het parochie-archief, het archief van de Dochters, het archief van de Inspectie.
***** Bijvoorbeeld omdat ik het gewoon vergeet. Goed daarom dat er zoiets bestaat als Facebook om me eraan te herinneren.

Vakantie!

De meest trieste vraag die mij dezer dagen gesteld wordt is deze: wanneer heb je vakantie?

Als het me gevraagd wordt in januari - en dat gebeurt! - dan heb ik nog de moed om te antwoorden: nooit! Ik doe niet aan vakantie. Ik vind mijn leven leuk. Waarom zou ik het drie weken onderbreken? Als ik al zoiets zou willen als vakantie dan graag elke dag. Van tien tot elf bijvoorbeeld. Als Friends op TV is.

In juli lukt het me niet om zo te antwoorden. In juli ben ik murw. Nu zou ik willen dat iedereen mijn blog las zodat ik deze waarschuwing kon doen uitgaan naar iedereen ineens: vraag me niet naar mijn vakantie want ik barst in huilen uit en breng mezelf én u in verlegenheid!

2+2

Misschien is 2+2 een geschikte manier om het verschil uit te leggen tussen AC/DC en het thema uit Beethoven's negende. 2+2 heeft een ontelbaar aantal foute uitkomsten. Als al die foute uitkomsten überhaupt al ooit voor het voetlicht verschijnen dan in het gezelschap van een eindeloze menigte andere foute antwoorden. Terwijl het goeie zal blijven oplichten omdat het nou eenmaal het enige is, enig is, niet anders kan, wel moet.

Ik bedacht dit daarnet om vijf voor half één. Het is nu zeven óver half één en ik denk dat ik het maar weer moet vergeten. Als iemand namelijk in alle ernst beweert dat 2+2 697 is dan vergeet je dat nooit meer.

Maar ja, hoe leg je het dan uit. Het moet wel worden uitgelegd.

Doe ik ook bij u

Onlangs was ik bij een crematie. Niet voor het eerst natuurlijk en allicht ook niet voor het laatst maar deze heeft me wel aan het denken gezet.

De dienst duurde een eeuwigheid. Een katholiek had kunnen denken dat hij abusievelijk mét de overledene het eeuwige leven was ingegaan...  Meer dan anderhalf uur heb ik in de deuropening van de aula staan luisteren - want druk! - en toen was het nóg niet afgelopen. Een katholiek zou zeggen dat ik voor het zingen de kerk ben uitgegaan.

Waarom zo lang? Waarom zoveel woorden? Dat is wat ik loop te denken.

Ik denk dat ik het wel weet. Het heeft te maken met collectieven. De crematie die ik bijwoonde was behalve een saluut aan de overledene ook een manifestatie van de groep waarvan hij deel uitmaakte. Waarschijnlijk zijn uitvaartdiensten dat per definitie. En hoe groter de groep, hoe langer de dienst.

Mijn eigen begrafenis - want dat wordt het, naar het kerkhof met mij! Ik zal vooruit betalen - had ik graag kort gehouden. U hoeft er nog geen geld voor in de parkeermeter te gooien, zo kort. Riskeer het maar.

4 regels krijgt u van mij, meer niet. Vier. En in geen van die vier wens ik een bijzin of bijstelling aan te treffen! Nog geen komma! Het enige wat u bij mag stellen is uw mening over mij, naar beneden of naar boven, mag allebei, ik zal er niks van zeggen. U mag mij de hemel in prijzen, al is dat feitelijk niet nodig natuurlijk want daar ben ik dan al en u mag mij vervloeken. Maar wel in 4 regels. In 4 regels moet u het doen. En het zou desondanks fijn zijn als u zich er niet met een Jantje van Leiden van af maakte. Maak er wat van. Maak van de beperking een deugd. Rise to the occasion! Doe ik ook bij u, mocht uw uur eerder slaan dan dat van mij. 4 regels zal ik aan u wijden, meer niet. Vier. Maar ik verzeker u dat u ze gehoord had willen hebben.

Belofte nummer zoveel

Gisteren werd ik er door één van mijn volgers* op gewezen dat ik hier regelmatig thema's aansnijd met de belofte daar met enige regelmaat op terug te komen en dat vervolgens niet doe. Nalaat. Verzuim. "Nooit meer iets van vernomen", is het letterlijke verwijt.

Ik vermoed dat dat klopt. Ik weet het wel zeker eigenlijk. Ik beloof van alles en dan doe ik het niet. Ik hoef mijn 564 berichten daar niet eens voor na te lopen. Ik ben zo. Ik herken mezelf in het door u geschetste beeld, zou een politicus zeggen, met dien verstande dat die dat in de regel niet doet.

Wat ga ik eraan doen? Beterschap beloven? Beter van niet hè?!

U moet het er maar mee doen. Hier komt belofte nummer zoveel. Ben bezig met de research voor een artikel over Den Tref in Hapert, tegenwoordig bekend onder de naam MFA** en stuit daarbij regelmatig op juweeltjes van uitspraken, die ik de komende tijd, voorafgaande aan de formele publicatie in het jaarboek van Pladella Villa*** hier met u wil delen. Met enige regelmaat.

Deze komt uit de boezem van het bestuur van de Stichting Gemeenschapshuis Hapert, in reactie op een vraagje van de gemeente: "Het bestuur is in zoverre representatief als er liefhebbers waren voor een bestuursfunctie."

* ik vermoed een robot
** Multifunctioneel Flying Object
***geve God en alle engelen en heiligen dat het er van kome

Het pad naar de horizon (tijd en ruimte)

Ik ben al zo lang matig offensief, al vijftien jaar, sinds mijn scheiding. En nou zeg ik pardoes tegen die man dat ik wel eens iets anders wil en ik roep een nogal willekeurig termijntje en nou moet ik in het defensief. Ik wil niet in het defensief! Een horizon is breed, niet kort! Het pad ernaartoe is dat. En als dat pad dan zo kort is, kun je het ook zo zien: veel afstand voor rampen is er niet!

Stamboomonderzoek voor beginners

Beste mensen, even opletten, alle twaalf graag: we gaan genealogie bedrijven, in Bladel in de heemkamer. U niet natuurlijk, u woont allemaal veel te ver weg, u gaat het alleen doorvertellen, op uw werk, bij de verenigingen waar u lid van bent, de cafés die u frequenteert, kortom, overal waar u wel eens komt en Nederlands hoort spreken en helemaal als u ons dialect hoort (een prehistorisch aandoend gebrom en gemompel, uitgestoten op een wat ontevreden aandoende toon, lijkt wat op het Zwitserduits). 

Dit is wat u gaat vertellen:

Cursus stamboomonderzoek voor beginners

Heeft u zich wel eens afgevraagd wie uw voorouders waren? Waren ze betrokken bij historische gebeurtenissen? Waren het helden? Schurken? Sigarenmakers? Was u al langer van plan om eens in uw familiegeschiedenis te duiken? Er is meer over bekend dan u denkt! Als je maar weet waar je moet zoeken.

Bij voldoende belangstelling organiseert de Heemkundevereniging Pladella Villa een stoomcursus stamboomonderzoek voor beginners: wat valt er te weten? Hoe pak je het aan? Welke bronnen zijn er en waar vind je die? Welke rol speelt het internet? Hoe verwerk je de gevonden informatie tot een stamboom?

De cursus zal twee avonden in beslag nemen en vindt plaats in november 2017 in het gebouw van Pladella Villa aan de Bleijenhoek 57. Daarna gaat u zelf aan de slag. In januari 2018 organiseren we vervolgens een terugkomavond waarin we samen de resultaten van uw onderzoekingen nog eens doornemen. Geinteresseerd? Aanmelden kan via de website (http://www.heemkundebladel.nl/), per email (info@heemkundebladel.nl) of in persoon op de heemkamer (elke woensdagmiddag en -avond).

Zegt het voort!

Zegt het voort!

Brunette

Gisteravond op de fiets naar huis werd ik op de Provinciale Weg tussen Steensel en Eersel voorbijgefietst door een mooie jonge vrouw.* Een brunette in een lichtbauwe spijkerbroek en een donkerblauwe bloes. Het was warm en zoals altijd op dat stuk blies de wind in het nadeel.** 

Ze fietste blootsvoets. De niemandalletjes die haar dienden tot schoeisel zag ik zitten onder de snelbinder.

Ik kon haar niet bijhouden.

Natuurlijk reed ze op een elektrische fiets.

Hoop ik toch, want ik ben echt wel harder gaan fietsen. 

* teruggerekend vanuit mijn eigen leeftijd
** ik noteer hier deze details omdat ik weet dat ze me ooit weer te binnen schiet, dat ik misschien wel van haar ga dromen en dan wil ik kunnen nagaan of ze heeft bestaan

Buiten spelen

Van de week heb ik heel even op het punt gestaan om op de Bleijenhoek de volgende metafoor in te zetten in mijn streven om uit te leggen dat het hebben van een website alleen, geen garantie biedt voor ledenaanwas: als ik geweten had dat J. zo'n mooi meisje was, was ik wel met 'r gaan spelen maar ze kwam nooit buiten.

Gelukkig bedacht ik me. Ze zouden alleen maar willen weten van wie J. er een was en waar ze woonde en er na urenlang vlassen waarschijnlijk nog achter komen ook.

Historische Vereniging Hesperdum en omstreken 2.0

Deze week in de PC55 een column met de titel Pladella Villa. Mijn eerste gedachte was "oeioei daar komt ons iemand verwijten dat we te veel achter de geraniums zitten. Voor de bühne nog wel."

Maar nee, het ging niet over ons. We worden wel even genoemd maar het is de columnist te doen om de villa zelf. Hij wil een oude discussie nieuw leven inblazen. Of eigenlijk: de legende levend houden. Op grond van nieuw bewijs, nota bene uit een van onze eigen jaarboeken, draagt hij een nieuwe, mogelijke locatie aan voor de villa, ergens langs de Grote Beerze in Netersel. Voor de details ben ik zo vrij u te verwijzen naar het stuk zelf.*

Mooi natuurlijk om de krant eens te halen, al is het maar in een bijzin in een column. En verrassend ook dat iemand hier het verhaal kent. Eerlijk gezegd verdenk ik de columnist ervan dat hij lid is van onze vereniging. Ik ben het niet, dat verzeker ik u. Ik zal u zeggen waarom.

Ik wil van die naam af. Hij dekt de lading niet. Hij hoort thuis in een archiefkast in de kelder van de Floriaan.

Wat ik ga doen is dit: ik ga binnenkort alles weer eens op een rijtje zetten wat er ooit over de villa en wat daar zou hebben plaatsgevonden is geschreven, vanaf het begin van de negentiende eeuw - zolang is het al gaande namelijk - tot aan de PC van deze week. En de naam vervolgens formeel en met koffietafel ten grave dragen en liever nog cremeren ten faveure van de nieuwe naam Historische Vereniging Hesperdum en omstreken 2.0.

* De PC55 is digitaal raadpleegbaar.