Op 8 februari 1922 schreef-ie een lange brief aan kardinaal van Rossum, waar deze ook wel niet veel van gesnapt zal hebben:
Bekkum 8 Febr. 1922Causa prima van de klimaatverandering was de wild om zich heen gravende mens, die rommelde met de bodem en de wateropdamping, waardoor te weinig regen of omgekeerd, deed er niet toe, wat er aan de hand was, was een mondiale wisselwerking die ons allemaal fataal dreigde te worden. Klimatologie was niet eens zijn ding, volgens wie-is-wie (O): dat was... taal. Hij ontwikkelde een taal-leermethode****, die gebaseerd was op het principe dat wie in zijn jeugd Latijn had geleerd, zijn hele leven minder moeite zou hebben met het aanleren van vreemde talen. Dát nu, heb ik mijn nichtje Pleun ook voorgehouden.
Kardinaal.
Aan de pauslijke sterrewacht heb ik geschreven over de droogte; zeker het geweldigste wat ooit de wereld heeft getroffen (ik schrijf wat ik meen, want de geheele wereld schijnt den ernst niet in te zien, en is het met mijn conclusie niet eens, ook mijn vriend pastoor Sloet van Abcoude niet):
Ik meen dat misschien nog iets kan gered worden, door al de rivieren van Europa als vloeikanalen in te richten en aldus weer wateropdamping in den dampkring te brengen (aldus heb ik deze dagen ook hier en daar aan de regeeringen geschreven.) want doorgaans is het gebrek aan wateropdamping uit den bodem.
De deskundigen sluiten dit a priori uit, en willen zelfs het woord causa prima, ratio efficiens niet hooren. dat heeft met den natuur niets te maken zoo zegge ze.
In het kort. Het vasteland is een groot stuk wereld: golvend door de valleien en dalen verzamelt zich het water (moerassen) en zinkt zoo naar den bodem, bodemwater. nu is door afgraven, uitdiepen van beeken rivieren enz. vooral door de cultuur der laatste jaren het bodemwater zoozeer verminderd, dat de oppervlakte geen waterdamp meer aan den dampkring geeft: daardoor heeft de neerslag opgehouden. Wijl nu vroeger millioenen tonnen water aan den dampkring werden gegeven in Europa en millioenen neervielen, en dit thans niet meer gebeurd, heeft dit zijn invloed ook al door de wissewerking op geheel den dampkring boven Europa, doch ook boven geheel dit halfrond, en logisch over de geheele wereld: andere warmte, koude, wind, windrichting, neerslag, enz: met andere woorden het climaat is veranderd. doch ook zoo dat b.v. de Noorderwind van thans heele andere eigenschappen, oorsprong enz. geheel anders is dan de vroegere Noorderwind. En aldus de experientia op dit gebied opgedaan met den dampkring nu geen waarde meer heeft. ook voor andere deelen der aarde heeft die haar waarde verloren.
Het lijkt mij zelfs dat daardoor den neerslag voor de geheele wereld zal verminderen, zeker hier en daar veranderen, of misschien van het land naar de zee of de polen verleggen. denk aan Siberië, Indien. het grijpt alles in elkander, en pars major trahit minorem.
Wonderlijk dat de vakmannen zwijgen. alle weersvoorspellingen hier falen: Alle wateropdamping schijnt a priori te worden uitgesloten, en als ze redeneeren en causa zoeken dan redeneeren ze uit dit climaat alsof het hetzelfde is als dat van vroeger: Ik heb al een paar jaar met deze gedachte geloopen dat het gebrek aan wateropdamping uit den bodem de oorzaak is. en dus Europa zijn bodemwater niet kan ontbeeren. Nooit heeft welke oppositie dan ook mijn overtuiging verzwakt. Meer dan welk ontwikkeld mensch dan ook ben ik gedurende mijn geheele leven en ook nu met den natuur in aanraking. Het volgend jaar verdroogt geheel Europa. zelfs de boomen staan als in de asch: ik heb dat dezen zomer en Herfst gezien tot boven in Duitschland. denk u dat in geheel ons land, hoe hoog ook en tot aan de Zwitsersche Grens, geen vischje meer is, geen kikvorsch een poeltje meer had, de vogels sterven. de zwaluwen hadden geen insecten. er waren geen muggen meer. Welk een ramp moet dat worden. waar zullen de millioenen van eten. En als mijn voorstel eens kon baten. helaas dat ik het zoo lang heb uitgesteld, maar ik was toch niet geloofd;
Mij dunkt, Kardinaal, zoolang nog een procent waarschijnlijkheid aan deze voorstelling kan worden gegeven, dan mag niemand rusten voordat zekerheid is verkregen.
Ofschoon als persoon uw nederigste dienaar, dwong mij toch de zaak mij tot u te wenden. U zult mij dat moeten vergeven. Ik schrijf maar zoo weg, de zaak is te gecompliceerd, te veel met wisselwerking, te veel gekende en onbekende natuurwetten, en het ontbreekt mij aan kennis en talent om het geregeld te bewijzen.
Doch het in Europa opdampende water, moet de oorzaak zijn voor den neerslag: immers de quantitas (a ..) is causa per se prima van den neerslag, wanneer dus de dampkring hier komt geladen met water, dan zal hij dat water hier niet laten vallen als daarvoor geen rede is. Nu weet ik dat er geen neerslag is. en ik weet dat er geen opdamping meer is. dus zoek ik het het eerst bij de causa prima: en zoolang geen andere rationes efficientes worden gegeven, heb ik toch deze plicht mij daaraan te houden.
Maar ze zeggen die wateropdamping op ’t vast land is zoo klein, zoo gering doch ik geloof dat de wetenschap zich daar vergist, want zij hebben nooit met de opdamping rekenschap gehouden. en toch die is niet gering: immers: wateropdamping uit den bodem van Europa = neerslag – wat in den bodem wegzinkt en het grondwater vermeerderd en wat afvloeit door de revieren naar zee.
Dan, Kardinaal, de heeren zien en weten niet zooals ik hoe het er in Europa met betrekking tot den oogst van het volgend jaar uitziet. Ik heb aan de pausl. sterrewacht geschreven, en schrijf u opdat u zich met de zaak zult bemoeien. Niemand denkt er om en het staat voor de deur. Ik zoude aan Z.H. aan allen willen schrijven doch wat zal het baten.
Misschien is er nog kans op succes als alle rivieren enz. zoo worden ingericht doch morgen is het misschien te laat. Hoe lang zou de Rijn nog vloeien, hij is al zoo laag en daar is ook wisselwerking
Is eenmaal het bodemwater uit Europa weg, dan komt het in eeuwigheid niet terug. water = leven: en dat bodemwater (de wellen) dat is als het bloed der aarde.
Ik blijf met de meeste hoogachting van zijne Eminentie den Kardinaal de meest nederige en dienstwille dienaar
C.E. Osse pastoor
Bekkum 8. Febr. 1922.
post Boekelo (O)***
* Christianus Egbertus, 1865-1940. Over hem is geschreven: Heeroom Osse van Beckum (Rinus Scholten), Hengelo, 1981
** wieiswieinoverijssel
*** KDC, ROSS 34-17 (PDF)
**** Één menschentaal, gepubliceerd onder het pseudoniem C.O. van Bekkum
Geen opmerkingen:
Een reactie posten