Roomse restjes

Hij heeft me ooit eens wijsgemaakt dat hij als kind paus wilde worden. Zal wel, dacht ik. Serieus kun je zoiets toch niet nemen? Hij moest er zelf ook mee lachen. Hij zal het best wel gewild hebben maar dan toch niet vanuit een roeping. Bij hem zal het meer te maken hebben gehad met zijn neiging om de baas te spelen. Later is hij ook baas gewórden, alleen niet van de kerk. Een gelovige katholiek is hij in ieder geval niet. Die willen geen paus worden.

Tot-ie me een keer – in alle ernst nu – vertelde dat hij elke avond bidt voor het slapen gaan. Hij zei het letterlijk zo, bidden voor het slapen gaan, als in de roomse kinderboeken. Ik denk, hé? Bidden? Jij?

Ja dus. Deed-ie als kind al en was-ie zijn hele leven blijven doen. Elke avond hetzelfde gebed: dat het goed mocht blijven gaan met zijn kinderen, met zijn vrouw, met hemzelf en in het algemeen. Gevolgd door een Weesgegroetje en een Onzevader.

“Had je niet gedacht hé? Ongelovige!”
Nee, had ik niet gedacht, bepaald niet. Hij is Godbetert schatrijk. Dat alleen al.

“Bid je tot God?”, vroeg ik.
Dat dan ook weer niet. Met het geloof, dat van de pastoor, had het allemaal niks te maken, ook al was hij ermee grootgebracht en had hij er ooit carrière mee willen maken.

“Het is meer zoiets als die kaarsjes die jij opsteekt.”
“Ik steek geen kaarsjes op.”
“Oh jawel. Ons vrouw zag je laatst nog in de Ganzestraat.”
“Dat was eenmalig.”
“Jaja.”

Hij kon zich gewoon niet voorstellen dat iemand een mensenleven lang van alles wil en doet (zich voortplanten bijvoorbeeld, al was dat dan weer meer een ambitie van zijn vrouw geweest), alleen maar om te eindigen als voer voor de pieren. Het kon niet anders of het leven had een reden, een reden, een doel en een vervolg. Zijn gebeden gingen weliswaar op de bonnefooi de lucht in maar ze werden wel opgepikt, door iets of iemand, ergens.

Roomse restjes, dacht ik, diep in het innerlijke landschap ingedaalde sedimenten die daar een leven lang in de weg blijven liggen. De Engelse schrijver Evelyn Waugh spreekt van “de lange arm van het geloof”. Hij schreef er een prachtige roman over, U kent hem misschien, er is ook een televisieserie van gemaakt, begin jaren ’80, met de fine fleur van de Engelse theater- en filmwereld: Brideshead revisited. Over die lange arm van het geloof van je jeugd die aan je blijft trekken, hoe ver je je ook verwijdert.

Ik moet het boek weer eens gaan lezen. Of de serie weer eens gaan bekijken. Want er is meer. Bij Evelyn Waugh is het geloof niet alleen hardnekkig hinderlijk, het is ook hardnekkig hoopgevend. Iets met een eeuwig brandend lichtje, als ik me goed herinner, in een verlaten kapel.